Όλες οι αλλαγές που φέρνει το νέο φορολογικό

 

Ριζικές αλλαγές στη φορολόγηση περίπου 8,5 εκατ. Ελλήνων φέρνει ο νέος φορολογικός νόμος, που ψηφίστηκε τα μεσάνυχτα της Παρασκευής στη Βουλή.

Ο νέος νόμος, που έχει στόχο πρόσθετα δημόσια έσοδα ύψους 2,3 δισ. ευρώ, φέρνει τα πάνω κάτω σε κλίμακες φορολογίας εισοδήματος, αφορολόγητο, φοροαπαλλαγές και αποδείξεις.

Οι επιβαρύνσεις είναι σαφώς περισσότερες σε σχέση με τις όποιες ελαφρύνσεις απορρέουν από το νέο Φορολογικό, καθώς αυτές περιορίζονται στα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια των μισθωτών και συνταξιούχων και υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν παιδιά ή φοροαπαλλαγές οι οποίες καταργούνται.

Αναλυτικά, οι κυριότερες ανατροπές του νέου Φορολογικού, όπως τις παρουσιάζουν τα «Νέα»:

Κλίµακα φορολογίας εισοδήµατος

Οι συντελεστές φορολόγησης για μισθωτούς και συνταξιούχους περιορίζονται από οκτώ σε τρεις, και ειδικότερα:

- Συντελεστής 22% για εισοδήματα έως 25.000 ευρώ.
- 32% για τα επόμενα 17.000  ευρώ (κλιμάκιο εισοδήματος από 25.001 έως 42.000 ευρώ).
- 42%  για εισοδήματα άνω των 42.000 ευρώ.

Ολοι οι μισθωτοί και συνταξιούχοι με εισόδημα έως 21.000 ευρώ δικαιούνται σταθερή έκπτωση φόρου 2.100 ευρώ. Για υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, η έκπτωση φόρου μειώνεται κατά 100 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ εισοδήματος και μηδενίζεται για εισοδήματα άνω των 42.000 ευρώ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν εισόδημα που υπερβαίνει τα 42.000 ευρώ χάνουν εντελώς το αφορολόγητο, αλλά από την άλλη για όσους έχουν εισόδημα έως 21.000 ευρώ το αφορολόγητο πρακτικά διευρύνεται από τα 5.000 ευρώ σήμερα στα 9.500 ευρώ.

Η εφαρμογή της νέας κλίμακας για μισθωτούς - συνταξιούχους φέρνει ελαφρύνσεις για εισοδήματα έως 20.000 ευρώ και επιβαρύνσεις σε υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια.

Ετσι, μισθωτός χωρίς παιδιά και εισόδημα 10.000 ευρώ ο οποίος οφείλει σήμερα φόρο 500 ευρώ, με τις αλλαγές θα κληθεί να πληρώσει 400 ευρώ λιγότερα (ο φόρος περιορίζεται σε 100 ευρώ), για εισόδημα 15.000 ευρώ το όφελος περιορίζεται σε 40 ευρώ, ενώ για εισόδημα 40.000 ευρώ ο φόρος αυξάνεται κατά 1.280 ευρώ.

Υποχρεωτική γίνεται από φέτος η υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για κάθε φυσικό πρόσωπο μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας.

Υποχρεωτική γίνεται άλλωστε και η υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για κάθε φορολογούμενο, ενώ καθιερώνεται κάθε χρόνο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.

Μέχρι πέρυσι, υποχρέωση να υποβάλει φορολογική δήλωση είχε κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον το ετήσιο φορολογούμενο εισόδημά του υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ καθώς και όταν είναι μικρότερο από 3.000 ευρώ, εφόσον στο συνολικό εισόδημα του υπόχρεου περιλαμβάνεται και ζημιά από εμπορική ή γεωργική επιχείρηση. Στην περίπτωση μισθωτών, όριο για την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης είναι τα 5.000 ευρώ.

Με διατάξεις του τελευταίου φορολογικού νόμου ορίζεται ότι:

Κάθε φυσικό πρόσωπο, ανεξάρτητα από το αν υπόκειται ή όχι σε φόρο, έχει υποχρέωση να υποβάλλει δήλωση εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του. Εξαιρετικά, υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχει οποιοσδήποτε, εφόσον προσκληθεί γι' αυτό εγγράφως από τον αρµόδιο προϊστάµενο της Δηµόσιας Οικονοµικής Υπηρεσίας.

Η δήλωση υποβάλλεται υποχρεωτικά µε τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων και δικτυακών υποδοµών από την 1η Φεβρουαρίου μέχρι και την 30ή Ιουνίου κάθε έτους. Ως χρόνος βεβαίωσης του φόρου για τις δηλώσεις που θα υποβληθούν εμπρόθεσμα θεωρείται ο μήνας Ιούλιος.

Ο φόρος που αναλογεί στο συνολικό καθαρό εισόδηµα καταβάλλεται σε τρεις ίσες δόσεις, έως το τέλος Αυγούστου, έως το τέλος Οκτωβρίου και έως το τέλος Δεκεμβρίου. Αν ο φόρος βεβαιώνεται τους µήνες Αύγουστο και Σεπτέµβριο του οικείου οικονοµικού έτους, καταβάλλεται σε δύο δόσεις και αν βεβαιώνεται τον  Οκτώβριο, σε μία δόση. Σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης - για εμπρόθεσμες δηλώσεις - παρέχεται έκπτωση 1,5% επί του οφειλόμενου φόρου.

Φοροαπαλλαγές

Εκπτώσεις τέλος για τόκους στεγαστικών δανείων, ασφάλιστρα, δίδακτρα, ενοίκια

Ούτε ένα ευρώ έκπτωσης φόρου δεν δίνουν από φέτος οι δαπάνες για τόκους στεγαστικών δανείων, ασφάλιστρα, ενοίκιο κύριας κατοικίας ή παιδιών που σπουδάζουν και δίδακτρα φροντιστηρίων.

Οι σχετικές φοροαπαλλαγές καταργήθηκαν, με τους φορολογούμενους που χρησιμοποιούσαν κάθε χρόνο αυτές τις δαπάνες για να μειώσουν τον τελικό τους φόρο να έρχονται αντιμέτωποι με σημαντικές επιβαρύνσεις. Από το 2013 παραμένουν σε ισχύ μόνο οι εκπτώσεις δαπανών που αφορούν ιατρικά έξοδα και νοσήλια, διατροφή μεταξύ πρώην συζύγων και δωρεές προς το Δημόσιο ή κοινωφελή ιδρύματα.

Η κατάργηση της έκπτωσης των τόκων στεγαστικών δανείων επηρεάζει καταλυτικά τις φορολογικές επιβαρύνσεις περίπου 800.000 νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια. Για παράδειγμα, αν φορολογούμενος πλήρωσε 1.000 ευρώ τόκους στεγαστικού δανείου κατά τη διάρκεια του 2012, στην εκκαθάριση της φετινής του φορολογικής δήλωσης θα διαπιστώσει μείωση του φόρου που οφείλει κατά 10% επί των 1.000 ευρώ που κατέβαλε για τόκους. Θα έχει δηλαδή ελάφρυνση 100 ευρώ.

Κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2013, με τις δηλώσεις του 2014 δεν θα έχει την παραμικρή ωφέλεια.

Αν ο συγκεκριμένος φορολογούμενος είχε παράλληλα δαπάνες  και για ασφάλιστρα ζωής αλλά και για δίδακτρα φροντιστηρίου, οι επιβαρύνσεις από την κατάργηση φοροαπαλλαγών πολλαπλασιάζονται. Για παράδειγμα, μισθωτός χωρίς παιδιά και εισόδημα 20.000 ευρώ ο οποίος είχε καταβάλει 1.000 ευρώ για τόκους στεγαστικού δανείου, 800 ευρώ για ασφάλιστρα ζωής και 500 ευρώ για δίδακτρα φροντιστηρίων κέρδιζε έκπτωση φόρου 230 ευρώ (το 10% της δαπάνης για τόκους, ασφάλιστρα και δίδακτρα).

Φέτος με τις φοροαπαλλαγές για τα εισοδήματα του 2012 σε ισχύ ο φόρος που αναλογεί είναι 2.420, αλλά με τη μείωση των 230 ευρώ περιορίζεται σε 2.190 και επειδή ο φόρος που είχε παρακρατηθεί ήταν μεγαλύτερος θα έχει επιστροφή φόρου.

Με τις αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και την κατάργηση των φοροαπαλλαγών, ο ίδιος φορολογούμενος ο οποίος θεωρητικά με βάση μόνο τις αλλαγές στην κλίμακα θα όφειλε λιγότερο φόρο κατά 70 ευρώ (φόρος κλίμακας 2.350 ευρώ), επειδή χάνει και τις φοροαπαλλαγές θα επιβαρυνθεί τελικά με φόρο 160 ευρώ.

Η κατάργηση της έκπτωσης τόκων στεγαστικών δανείων μπορεί να διευρύνει τα βάρη για τους φορολογούμενους, δεν επηρεάζει όμως θέματα φοροδιαφυγής.

Αντίθετα, η κατάργηση της φοροαπαλλαγής για τα ενοίκια δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε μισθωτές και εκμισθωτές ακινήτων να συμφωνήσουν σε χαμηλότερο μηνιαίο μίσθωμα με αντάλλαγμα τη μη έκδοση ή την έκδοση μικρότερων αποδείξεων. Από το 2013, οι αποδείξεις ενοικίων δεν μετρούν ούτε ως φοροαπαλλαγές ούτε στο άθροισμα των αποδείξεων που συλλέγουν οι φορολογούμενοι. Απουσία κινήτρων για τη συλλογή αποδείξεων, γεννάται εύλογα το ερώτημα γιατί να ζητήσει ο ενοικιαστής απόδειξη και να μην έρθει σε συμφωνία με τον ιδιοκτήτη για χαμηλότερο ενοίκιο.

Όσον αφορά τα δίδακτρα φροντιστηρίων δεν ισχύει το ίδιο καθώς μετράνε στις αποδείξεις που αναγνωρίζει η Εφορία, μετά την κατάργηση της σχετικής φοροαπαλλαγής.

Στο 22% από 10% η ποινή φόρου για μισθωτούς και συνταξιούχους αν δεν συγκεντρώσουν το 25% του εισοδήματός τους σε αποδείξεις

Αυστηρότερη ποινή φόρου θα αντιμετωπίζουν όσοι μισθωτοί και συνταξιούχοι δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν αποδείξεις αξίας ίσης με το ένα τέταρτο του εισοδήματός τους με ανώτατο όριο 10.500 ευρώ. Ο φορολογικός συντελεστής που θα επιβάλλεται στη διαφορά ανάμεσα στην αξία των αποδείξεων που συγκεντρώθηκαν και στην αξία των αποδείξεων που απαιτούνται αυξάνεται από το 10% που ίσχυε κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2012 στο 22% κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2013, ενώ δεν υπάρχει η παραμικρή έκπτωση φόρου στην περίπτωση όπου ο φορολογούμενος συλλέξει περισσότερες από τις απαιτούμενες αποδείξεις.

Ετσι, αν δεν θέλουν να βρεθούν προ δυσάρεστων φορολογικών εκπλήξεων, μισθωτοί και συνταξιούχοι θα πρέπει να μαζέψουν και φέτος εκατοντάδες αποδείξεις τις οποίες θα φυλάξουν στο σπίτι για την περίπτωση κατά την οποία θα γίνει έλεγχος.

Το ποσό των αποδείξεων που συγκεντρώθηκε θα καταγραφεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ενώ αν οι φορολογούμενοι χρησιμοποιούν κάρτα αποδείξεων (έχουν ενεργοποιηθεί λιγότερες από 70.000) γλιτώνουν από το άθροισμα και τη φύλαξη των αποδείξεων σε ευδιάκριτη μορφή όπως ορίζει η σχετική εγκύκλιος.

Για το 2013, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν:

Ποιοι είναι υπόχρεοι:

Η υποχρέωση συλλογής αποδείξεων αφορά μισθωτούς και συνταξιούχους και όχι τους ελεύθερους επαγγελματίες ή όσους έχουν εισοδήματα από άλλες πηγές και δεν δικαιούνται την έκπτωση φόρου που προβλέπεται στην κλίμακα φορολόγησης μισθωτών - συνταξιούχων. Οπως ορίζει η σχετική διάταξη νόμου, «προκειμένου να διατηρηθεί ακέραιο το ποσό της μείωσης του φόρου (έως 2.100 ευρώ ανάλογα με το εισόδημα), ο φορολογούμενος απαιτείται να προσκομίσει αποδείξεις που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με τις διατάξεις των Κανόνων Απεικόνισης Συναλλαγών ή σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών. Θεωρητικά, σύμφωνα με τη διάταξη, η συλλογή αποδείξεων κατοχυρώνει την έκπτωση φόρου. Πρακτικά, αυτό ακυρώνεται καθώς η έκπτωση φόρου μηδενίζεται για φορολογούμενους με εισοδήματα πάνω από 42.000 ευρώ, οι οποίοι όμως παρότι δεν κερδίζουν τίποτα διατηρούν την υποχρέωση συλλογής αποδείξεων.
Οι εξαιρέσεις:

Από την υποχρέωση συλλογής αποδείξεων εξαιρούνται οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στο εξωτερικό εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικά καταστήματα και οι φυλακισμένοι.

Πόσες αποδείξεις χρειάζονται.

 

Το ποσό των αποδείξεων δαπανών που απαιτούνται ορίζεται σε ποσοστό 25% του δηλούμενου και φορολογούμενου με βάση την κλίμακα των μισθωτών ατομικού εισοδήματος. Μέγιστο όριο απαιτούμενων αποδείξεων είναι τα 10.500 ευρώ. Οι δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί γίνονται αποδεκτές μόνο εφόσον έχουν περιληφθεί στην εμπρόθεσμη δήλωση, λογίζονται συνολικά και για τους δύο συζύγους και επιμερίζονται μεταξύ τους ανάλογα με το δηλούμενο ατομικό εισόδημα.

 

Ποιες αποδείξεις περνάνε.

 

Η Εφορία πέραν των αποδείξεων που ισχύουν σήμερα (τρόφιμα, ποτά, σουπερμάρκετ, δαπάνες ένδυσης, υπόδησης, δαπάνες επισκευής και συντήρησης κατοικίας, έπιπλα, λευκά είδη, οικιακές συσκευές, είδη οικιακής χρήσης, αγαθά και υπηρεσίες οικιακής συντήρησης, μεταφορές πραγμάτων, συντήρηση και επισκευή αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, λιπαντικά, αντιψυκτικό, μίσθωση ταξί, καύσιμα οχήματος, φαγητό εκτός οικίας, αναψυκτικά, γλυκά, καφέδες - σερβιριζόμενα -, έξοδα ξενοδοχείων, κουρεία, είδη ατομικής φροντίδας, προσωπικά είδη) θα αναγνωρίζει από φέτος και δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν εντός ΕΕ αλλά και δαπάνες για δίδακτρα φροντιστηρίων που μέχρι σήμερα μετρούσαν στις φοροαπαλλαγές.

 

Αντίθετα, εξαιρούνται δαπάνες κοινοχρήστων, διόδια και δαπάνες θέρμανσης. Επίσης δεν περνάνε οι δαπάνες ενοικίων, ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, η καταβαλλόμενη διατροφή μεταξύ συζύγων, κάθε είδους ασφάλιστρα, οι δωρεές και οι δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν είτε φοροαπαλλαγές (αν και οι περισσότερες καταργήθηκαν) είτε τεκμήρια.

 

Ποινή φόρου.

 

Αν λείπουν αποδείξεις, στη διαφορά με τις απαιτούμενες επιβάλλεται φόρος 22%. Για παράδειγμα, μισθωτός με εισόδημα 20.000 ευρώ θα πρέπει να μαζέψει αποδείξεις 5.000 ευρώ. Αν έχει συλλέξει αποδείξεις αξίας 3.000 ευρώ, στη διαφορά των 2.000 ευρώ θα μπει φόρος 22% ή θα κληθεί να πληρώσει έξτρα φόρο 440 ευρώ.

Αυξομειώσεις αποδοχών για μισθωτούς, συνταξιούχους

Την πρώτη κρυάδα θα υποστούν με τις αποδοχές του Ιανουαρίου μισθωτοί και συνταξιούχοι με ετήσιες αποδοχές πάνω από 20.000 ευρώ, καθώς με την εφαρμογή της μηνιαίας παρακράτησης φόρου με βάση τη νέα κλίμακα θα υποστούν σημαντικές μειώσεις. Στα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια μισθωτοί και συνταξιούχοι θα διαπιστώσουν κατά την πληρωμή των αποδοχών του Ιανουαρίου μικρές αυξήσεις αποδοχών έως 28 ευρώ τον μήνα για ετήσιο εισόδημα της τάξης των 9.000-10.000 ευρώ. Μεγάλοι χαμένοι στο μέτωπο της μηνιαίας παρακράτησης είναι οι οικογενειάρχες, μετά την κατάργηση του πρόσθετου αφορολόγητου τέκνων.

Ας δούμε ένα παράδειγμα μισθωτού με δύο παιδιά και ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ. Ο φόρος που αναλογεί στα εισοδήματα του 2012 είναι 300 ευρώ, αλλά κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2013 ο φόρος αυξάνεται σε 540 ευρώ, όπως ακριβώς και για έναν μισθωτό χωρίς παιδιά. Το πρακτικό αποτέλεσμα σε επίπεδο παρακράτησης είναι από τον Ιανουάριο του 2013 να αφαιρείται από τον μισθό του προκειμένου να αποδοθεί στην Εφορία ποσό 28 ευρώ, έναντι 21,1 ευρώ σήμερα, και οι μηνιαίες του αποδοχές να μειωθούν κατά 16,9 ευρώ.

Οι απώλειες στον μηνιαίο μισθό για μισθωτούς με ένα παιδί ξεκινούν από το επίπεδο ετήσιων μεικτών αποδοχών ύψους 8.000 ευρώ, για μισθωτούς με δύο παιδιά από τα 12.000 ευρώ και πάνω και για μισθωτούς με τρία παιδιά από ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ και πάνω. Μάλιστα, όσο περισσότερα παιδιά έχει ο φορολογούμενος τόσο μεγαλύτερη είναι η μηνιαία επιβάρυνση. Ετσι, μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ και ένα παιδί θα χάσει 12 ευρώ τον μήνα, αν έχει δύο παιδιά χάνει 26 ευρώ τον μήνα και αν έχει τρία παιδιά και το ίδιο εισόδημα χάνει 46,4 ευρώ τον μήνα. Ο μισθωτός χωρίς παιδιά και εισόδημα 15.000 ευρώ έχει, από την άλλη πλευρά, όφελος 2,8 ευρώ τον μήνα.

Μπλοκάκια

Πότε θα φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών

Με την κλίμακα φορολόγησης των μισθωτών και συνταξιούχων και όχι με την κλίμακα των ελεύθερων επαγγελματιών θα φορολογούνται, υπό προϋποθέσεις, όσοι εργαζόμενοι αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών.

Ο φορολογικός νόμος ορίζει ότι όσοι εργαζόμενοι αμείβονται με μπλοκάκι θα φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών εφόσον:

Παρέχουν τις υπηρεσίες του με βάση έγγραφη σύμβαση που έχει συνάψει με φυσικό ή νομικό πρόσωπο.

Παρέχουν υπηρεσίες μέχρι και σε 3 εργοδότες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ή σε περισσότερους από 3 εργοδότες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εφόσον στην περίπτωση αυτή το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται μόνο από έναν εκ των εργοδοτών αυτών.

Οσοι αμείβονται με μπλοκάκι, όμως, και θα φορολογηθούν ως μισθωτοί δεν μπορούν να αφαιρούν δαπάνες από το φορολογητέο εισόδημά τους, εκτός από τις ασφαλιστικές εισφορές. Για τους συγκεκριμένους εργαζόμενους, πάντως, το τέλος επιτηδεύματος παραμένει στα 500 ευρώ.

Πιστοποιήστε ηλεκτρονικά χωράφια και οικόπεδα εκτός σχεδίου

Επικαιροποίηση του ηλεκτρονικού φακέλου με χωράφια και ακίνητα εκτός σχεδίου προετοιμάζει για τις αρχές του 2013 το υπουργείο Οικονομικών. Ο φορολογικός νόμος προβλέπει ότι φυσικά πρόσωπα, τα οποία κατά την 1-1-2013 έχουν εμπράγματα δικαιώματα σε γήπεδα εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού, υποχρεώνονται να ελέγξουν ηλεκτρονικά την περιουσιακή τους κατάσταση όπως εμφανίζεται στην ιστοσελίδα της ΓΓΠΣ προκειμένου να τη συμπληρώσουν, τροποποιήσουν και οριστικοποιήσουν.

Επιπλέον, νομικά πρόσωπα τα οποία κατά την 1-1-2013 έχουν εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα, υποχρεούνται σε ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων στην οποία περιλαμβάνεται η περιουσιακή τους κατάσταση, όπως είναι διαμορφωμένη κατά την 1-1-2013.

Η επικαιροποίηση του αρχείου για τα χωράφια έχει τριπλό στόχο: την επιβολή ενιαίου φόρου ακινήτων σε κάθε ακίνητο με στόχο έσοδα 3 δισ. ευρώ το 2013, την επέκταση του συστήματος των αντικειμενικών αξιών, αλλά και τη δημιουργία ηλεκτρονικού περιουσιολογίου για κάθε έναν από τους 8,5 εκατ. Φορολογούμενους.

Στο πλαίσιο αυτό, εκατομμύρια φορολογούμενοι με αγροτεμάχια εκτός σχεδίου θα κληθούν το πρώτο τρίμηνο του έτους να δηλώσουν ή τουλάχιστον να τσεκάρουν ότι έχουν δηλωθεί κανονικά τα χωράφια τους.

Ενοίκια

Αποκτούν τη δική τους κλίμακα με συντελεστές 10% και 33%

Τη δική τους κλίμακα φορολόγησης αποκτούν από φέτος όσοι φορολογούμενοι έχουν εισοδήματα από ενοίκια, τα οποία θα φορολογούνται με συντελεστές 10% και 33%. Το πρακτικό αποτέλεσμα για τους φορολογουμένους είναι μεγάλες επιβαρύνσεις για όσους είχαν μικρά εισοδήματα μόνο από ενοίκια και σημαντικές ελαφρύνσεις για όσους εισπράττουν μια μικρή ή μεγαλύτερη περιουσία σε ετήσια βάση μόνο και μόνο ως εισοδηματίες.

Με τις αλλαγές που έφερε ο νέος φορονόμος, η φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια δεν πάει στην κλίμακα αλλά είναι πλέον αυτοτελής, με συντελεστή 10% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ τον χρόνο και 33% για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ. Χαμένοι από το νέο σύστημα των ενοικίων είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν έχουν άλλα εισοδήματα, αφού χάνουν το αφορολόγητο των 5.000 και στο εξής θα φορολογούνται από το πρώτο ευρώ.

Για παράδειγμα, φορολογούμενος που είχε το 2012 αποκλειστικό εισόδημα από ενοίκια 10.000 ευρώ τον χρόνο, όφειλε φόρο 500 ευρώ (τα πρώτα 5.000 ευρώ ήταν αφορολόγητα και τα επόμενα 5.000 φορολογούνταν με συντελεστή 10%). Με τις αλλαγές, στα 10.000 ευρώ εισοδήματος από ενοίκια επιβάλλεται συντελεστής 10% και ο φόρος διαμορφώνεται σε 1.000 ευρώ.

Φόρος υπεραξίας

Διπλή επιβάρυνση στις μεταβιβάσεις ακινήτων

Στην επαναφορά ενός φόρου ο οποίος αποσύρθηκε το 2009 ως αποτυχημένος στράφηκε και πάλι το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να αυξήσει τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού.

Πρόκειται για τον φόρο υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2013 και αφορά μεταβίβαση κάθε ακινήτου, επιβαρύνοντας τον πωλητή.

Ετσι, από τις αρχές του έτους όλες οι μεταβιβάσεις ακινήτων επιβαρύνονται με διπλό φόρο, αφενός τον φόρο υπεραξίας που βαρύνει τον πωλητή και αφετέρου τον φόρο μεταβίβασης που βαρύνει τον αγοραστή του ακινήτου.

Ο φόρος υπεραξίας επιβάλλεται στη διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης και της τιμής πώλησης του ακινήτου, επιβαρύνει τον πωλητή και έχει την έννοια της φορολογίας της υπεραξίας που αποκόμισε ο ιδιοκτήτης το διάστημα που είχε το ακίνητο στην κατοχή του.

Εφαρμόζεται στις μεταβιβάσεις ακινήτων από την 1η Ιανουαρίου 2013 και μετά με συντελεστή 20%. Επιβάλλεται στη διαφορά μεταξύ της τιμής πώλησης και της τιμής κτήσης. Η διαφορά αυτή θα φορολογείται με συντελεστές παλαιότητας, από 0,90 για διακράτηση από 1 έως 5 έτη, έως 0,60 για διακράτηση 25 ετών

Στον φόρο υπεραξίας δεν υπόκεινται:

α) Το κέρδος που πραγματοποιείται από εμπορική δραστηριότητα αγοραπωλησίας ακινήτων.

β) Το κέρδος που πραγματοποιείται από την πώληση ακινήτου, πάγιου περιουσιακού στοιχείου, νομικού προσώπου.

γ) Το κέρδος μέχρι 25.000 ευρώ που πραγματοποιείται από μεταβίβαση ακινήτου και εφόσον το ακίνητο αυτό έχει διακρατηθεί για διάστημα τουλάχιστον 5 ετών. Η εξαίρεση δεν ισχύει για φυσικά πρόσωπα, τα οποία πραγματοποιούν πέραν της μίας μεταβίβασης εντός της πενταετίας.

Τόκοι καταθέσεων

Ο φόρος ανέβηκε από το 10% στο 15%

Με φόρο 15%, από 10% που ίσχυε, επιβαρύνονται από την 1η Ιανουαρίου 2013 οι τόκοι καταθέσεων. Η αύξηση αυτή του φορολογικού συντελεστή αναμένεται να οδηγήσει σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα 230 εκατ. ευρώ, ενώ κρίνεται από στελέχη του υπουργείου Οικονομικών ότι δεν θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στην επάνοδο των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, δεδομένου ότι στο εξωτερικό η φορολογική επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη.

Αλλωστε για μικροκαταθέτες - εκτιμούν οι ίδιες πηγές - οι επιβαρύνσεις είναι οριακές.

Για παράδειγμα, σε τόκους καταθέσεων 500 ευρώ η αύξηση του συντελεστή οδηγεί τον φόρο από τα 50 στα 75 ευρώ. Αντίθετα, για μεγαλοκαταθέτες οι επιβαρύνσεις είναι σημαντικές. Για παράδειγμα, αν κάποιος εισπράττει τόκους καταθέσεων 15.000 ευρώ, ο φόρος αυξάνεται από 1.500 σε 2.250 ευρώ.

Πάνω οι συντελεστές στα αδιανέμητα κέρδη, κάτω στα μερίσματα

Πρόσθετα έσοδα 582 εκατ. ευρώ θα φέρουν οι αλλαγές στη φορολογία των επιχειρήσεων μετά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών ενώ από τη μείωση του φόρου στα μερίσματα τα δημόσια έσοδα θα υποστούν απώλειες 28 εκατ.

Μετά τις αλλαγές, η φορολογία των κερδών για τις ανώνυμες εταιρίες (ΑΕ) και τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) αυξάνεται ως προς τα αδιανέμητα κέρδη και μειώνεται ως προς τα μερίσματα. Τα αδιανέμητα κέρδη των εταιριών θα φορολογούνται με συντελεστή 26% από 20%. Στα μερίσματα (διανεμόμενα κέρδη) θα επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 10% από 25%.

Με τις νέες ρυθμίσεις ευνοούνται οι επιχειρήσεις που διανέμουν ως μέρισμα μέρος των κερδών τους καθώς η συνολική φορολογική επιβάρυνση θα περιοριστεί από το 40% που ανέρχεται σήμερα στα επίπεδα του 32,8%. Αντίθετα επιβαρύνονται οι εταιρείες που επανεπενδύουν το σύνολο των κερδών τους. 

Από την άλλη πλευρά αυξάνεται η φορολογία των κερδών των ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών, που τηρούν απλογραφικά βιβλία (πρώην β' κατηγορίας). Συγκεκριμένα, ο φόρος αυξάνεται από το 20% στο 26% για τα πρώτα 50.000 ευρώ των καθαρών κερδών και στο 33% για τυχόν επιπλέον ποσό κερδών πέραν των 50.000. Για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία (πρώην γ' κατηγορίας) το συνολικό καθαρό εισόδημά τους υποβάλλεται σε φόρο 26%.

Πώς θα φορολογηθούν οι αμοιβές και τα κέρδη ΑΕ

Αυξάνεται στο 40% από 35% ο συντελεστής παρακράτησης φόρου για αμοιβές μελών διοικητικού συμβουλίου και τόκους από ιδρυτικούς τίτλους και προνομιούχες μετοχές.

Με 40% αντί 25% θα φορολογούνται και οι αμοιβές και τα κέρδη ΑΕ που παίρνουν με τη μορφή μπόνους τα μέλη του ΔΣ ή τα στελέχη.

Tέλος επιτηδεύματος

Αυξάνεται στα 650 ευρώ για επαγγελματίες, στα 1.000 για επιχειρήσεις

Αυξημένο τέλος επιτηδεύματος θα πληρώσουν το 2013 οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις.

Με τις διατάξεις που ψηφίστηκαν προβλέπεται ότι το τέλος επιτηδεύματος διαμορφώνεται για το 2013 ως εξής:

800 ευρώ από 400 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους

1.000 ευρώ από 500 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.

650 ευρώ από 500 ευρώ για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.

600 ευρώ από 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα.

Το αυξημένο τέλος επιτηδεύματος θα περιληφθεί στα εκκαθαριστικά των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του 2012 που θα έρθουν το καλοκαίρι.

Τέλος επιτηδεύματος 500 ευρώ θα εξακολουθούν να καταβάλλουν οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα που το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι 3 φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα, ή το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από 1 φυσικό ή/και νομικό πρόσωπο.

Ελεύθεροι επαγγελματίες

Χάνουν το αφορολόγητο, αλλά αφαιρούν το 100% των ασφαλιστικών τους εισφορών

Φόρο από το πρώτο ευρώ των καθαρών εσόδων τους θα κληθούν να πληρώσουν για τα φετινά εισοδήματά τους ένα εκατομμύριο ελεύθεροι επαγγελματίες και επιτηδευματίες, καθώς παύουν να φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών, χάνουν το αφορολόγητο, αλλά και την έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ που προβλέπεται για μισθωτούς και συνταξιούχους.

Τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων, τα οποία προέρχονται από ατομικές επιχειρήσεις ή από ελευθέρια επαγγέλματα, θα φορολογούνται από το πρώτο ευρώ και μέχρι το επίπεδο των 50.000 ευρώ με συντελεστή 26% και πάνω από το επίπεδο των 50.000 ευρώ με 33%. Εξαιτίας του νέου συστήματος φορολόγησης και της κατάργησης των αφορολογήτων για τα παιδιά, όσοι αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν ετήσια εισοδήματα έως και 55.000 ευρώ θα δουν τις φορολογικές επιβαρύνσεις τους να αυξάνονται κατά ποσοστό έως και 1.460%. Για τους νέους επιτηδευματίες, κατά τα πρώτα τρία έτη άσκησης της δραστηριότητάς τους θα ισχύει μειωμένος φόρος στο 13% για τα πρώτα 10.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος. Τα επιπλέον 40.000 ευρώ θα φορολογούνται με συντελεστή 26% και για το τμήμα του εισοδήματος που υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ θα επιβάλλεται φόρος 33%.

Με διατάξεις της τελευταίας στιγμής που περιελήφθησαν υπό μορφήν τροπολογίας στο φορολογικό νομοσχέδιο επέρχεται όμως μια σημαντική αλλαγή. Οι ασφαλιστικές εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών θα αφαιρούνται στο σύνολό τους από τα ακαθάριστα έσοδά τους, εφόσον η καταβολή τους είναι υποχρεωτική από τον νόμο.

Οι ίδιες διατάξεις προβλέπουν έκπτωση του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών και στις περιπτώσεις προαιρετικής ασφάλισης, αρκεί τα Ταμεία να έχουν συσταθεί με νόμο.

Αγρότες

Θα τηρούν βιβλία από το 2014

Έναν χρόνο παράταση για την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και στοιχείων κέρδισαν ένα εκατομμύριο αγρότες. Ο φορολογικός νόμος προβλέπει καθιέρωση βιβλίων και στοιχείων από τα εισοδήματα του 2014 που θα δηλωθούν το 2015 και θα φορολογηθούν με συντελεστή 13%.

Παρατείνεται για ένα ακόμα χρόνο, μέχρι 31.12.2013, η απόσυρση οχημάτων μέχρι 2.000 κυβικών.
Παρέχεται και η δυνατότητα δεύτερης απαλλαγής από το τέλος ταξινόμησης οχημάτων στους τρίτεκνους που έγιναν πολύτεκνοι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών 1.000.000 φορολογούμενοι δηλώνουν εισόδημα 9 δισ. ευρώ και πληρώνουν φόρο για αγροτικά εισοδήματα (1,1 δισ. από τα 9 δισ.) μόλις 115 εκατ. ευρώ, αφού φορολογούνται αποκλειστικά με βάση τα τεκμήρια. Από αυτούς, οι 715.000 έχουν κυρίως άλλα εισοδήματα (από μισθωτές εργασίες ή ελευθέρια επαγγέλματα) και κάποια αγροτικά εισοδήματα (δηλώνονται κατά μέσο όρο 260 ευρώ τον χρόνο!), που συνιστά, σύμφωνα με την κυβέρνηση, τεράστιας έκτασης φοροδιαφυγή.